Choroby powodowane przez grzyby z królestwa Fungi, gromady Ascomycota, rzędu incertae sedis rodziny Magnaporthaceae
Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj
Wprowadzenie
Przynależność systematyczna rodziny Magnaporthaceae jest nieznana (incertae sedis). Prawdopodobnie jednostką systematyczną wyższej rangi najbardziej spokrewnioną z grzybami tej rodziny jest rząd Phyllachorales, chociaż w literaturze wymienione niżej gatunki również rozpatruje się w obrębie rzędu Ophiostomatales.
Grzyby z rodziny Magnaporthaceae tworzą perytecja bezpośrednio w porażonej tkance rośliny gospodarza, a więc nie formują one tkanki stromatycznej. Perytecja są czarne i mają zwykle długie, włosowate szyjki. Tkanka wewnątrzowocnikowa jest złożona z cienkościennych parafiz. Worki są cylindryczne, trwałe i mają grube ściany. Askospory są wielokomórkowe, często nitkowate. Ich komórki środkowe są zwykle zabarwione. Zarodniki te nie posiadają otworów kiełkowych i żelatynowego płaszcza. Stadium mitomorficznym przedstawicieli tej rodziny jest reprezentowane głównie przez strzępczaki z zwykle zabarwionymi komórkami zarodnikotwórczymi.
Najbardziej znanymi patogenami z rodziny Magnaporthaceae są:
|
|
|
|
|
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Góra, od lewej: zgorzel korzeni i podstawy źdźbła pszenicy zainfekowanej przez Gaeumannomyces graminis var. tritici (Ggvt; 1a), podstawa źdźbła z ujściami perytecjów Ggvt (1b), worki z zarodnikami workowymi Ggvt (askosporami; 1c), askospory Ggvt (1d), powierzchnia podstawy źdźbła zasiedlona przez brunatne strzępki Ggvt (1e), biały kłos, skutek zainfekownia korzeni i podstawy źdźbła pszenicy przez Ggvt (1f); dół, od lewej: ujścia perytecjów Ggvt (1), brunatne grzybnie na powierzchni podstawy źdźbła zainfekowanej przez Ggvt (2), perytecjum i askospory Ggvt (3), worki i askospory Ggvt (4-6) |
Siedliskiem patogenów z rodzaju Gaeumannomyces są korzenie i podstawa łodyg zbóż i traw.
Warunkami sprzyjającymi sprawcom zgorzeli podstawy źdźbła są obecność w glebie porażonych części roślin, temperatura gleby w przedziale od 12-18oC, gleby ubogie, zbite i zasadowe oraz 3-6-letnie monokultury roślin gospodarzy. Chociaż uwalnianiu askospor sprzyja wilgotna pogoda, nie mają one znaczenia w wywoływaniu infekcji pierwotnych.
Grzyby z rodzaju Gaeumannomyces zakażają i rozprzestrzeniają się głównie przez nie zarodnikujące grzybnie. Stadiów mitomorficznych tych grzybów nie stwierdzono w naturze, otrzymano je natomiast w warunkach laboratoryjnych.
Gaeumannomyces spp. zimują w zainfekowanych korzeniach i resztkach ścierni zbóż i traw.
Patogeny z rodzaju Gaeumannomyces powodują gnicie korzeni i podstawy łodyg roślin ze skutkami: (1) osłabienia rozwoju i żółknięcia lub zamierania wschodów, (2) zmniejszenia liczby produktywnych źdźbeł, (3) przedwczesnego dojrzewania roślin i (4) tworzenia płonnych, zwykle białych kłosów.
Ochrona roślin przed patogenami z rodzaju Gaeumannomyces obejmuje (1) zmianowanie z roślinami niegospodarzami tych patogenów, (2) niszczenie chwastów z rodziny Poaceae, (3) prawidłowe nawożenie fosforem i potasem oraz używanie nawozów azotowych w formie azotanowej, (4) uprawianie odmian tolerujących te patogeny i (5) zaprawianie nasion fungicydami opartymi o triadimenol.
Cel ćwiczenia
1. |
Poznanie objawów chorobowych i oznak etiologicznych obecnych na roślinach porażonych przez Gaeumannomyces graminis var. tritici, sprawcę zgorzeli podstawy źdźbła pszenicy. |
Materiał
Atlas chorób zbóż i traw. Rośliny pszenicy porażone sprawcą zgorzeli podstawy źdźbła. Preparat mikroskopowy z fragmentami korzeni zasiedlonymi przez Gaeumannomyces graminis var. tritici, sprawcę zgorzeli podstawy źdźbła.
Ćwiczenie
1. |
Wykorzystując atlas chorób zbóż i materiał zielnikowy opisz objawy chorobowe pszenicy porażonej przez Gaeumannomyces graminis var. tritici, sprawcę zgorzeli podstawy źdźbła pszenicy. Zwróć uwagę na płonne, słabo wykształcone i wybielałe kłosy, poczerniałą podstawę źdźbła i silnie zredukowany oraz sczerniały system korzeniowy. Sprawdź obecność jakichkolwiek struktur grzyba na porażonym źdźble i korzeniach oglądanych pod lupą lub mikroskopem stereoskopowym. Na podstawie literatury, określ jakie grzyby mogą występować na źdźbłach porażonych sprawcą zgorzeli źdźbła? |
2. |
Wykorzystując preparat mikroskopowy z fragmentami korzeni porażonymi przez Gaeumannomyces graminis var. tritici narysuj widziane oznaki etiologiczne. Zauważ obecność powierzchniowych, brunatnych, grubościennych ciągów grzybni z krótkimi odgałęzieniami przypominającymi haustoria. Są to tzw. hyfopodia. Zwróć uwagę na występowanie małego otworu w każdym hyfopodium. Z otworu tego wyrasta klin infekcyjny, przenikający do wnętrza korzenia. |
Pytania
1. |
Dlaczego skutkiem porażenia pszenicy przez Gaeumannomyces graminis var. tritici jest bielenie kłosów? |
2. |
Co jest cechą diagnostyczną zgorzeli podstawy źdźbła pszenicy? |
3. |
Co to są hyfopodia? |
4. |
Czy Gaeumannomyces graminis var. tritici poraża rośliny pszenicy systemicznie? |
5. |
Czym wyraża się oporność (supresywność) gleb względem Gaeumannomyces graminis var. tritici? |
Literatura
http://www.hannafords.com/disease.php?id=6